Επείγουσα Ιατρική
Όταν ένας ιατρός αντιμετωπίζει επείγον περιστατικό, έχει το δικαίωμα και την υποχρέωση να ενεργήσει άμεσα, αν δεν μπορεί να ληφθεί προηγούμενη συναίνεση του ασθενούς ή των συγγενών του. Η εξαίρεση αυτή στον κανόνα -που θέλει ο ίδιος ο ασθενής να αποφασίζει για τη θεραπεία του-, συνδέεται με δύσκολα ηθικά αλλά και νομικά προβλήματα. Γενικά, η επιτρεπτή αυτή «αυτενέργεια» του γιατρού, στοχεύει στην εξοικονόμηση χρόνου, ώστε να περάσει ο κίνδυνος για τον ασθενή. Ωστόσο, οι αξίες και τα δικαιώματα του τελευταίου δεν «αδρανούν». Ο γιατρός πρέπει να τα σεβασθεί –ακόμη και τότε- , ιδίως όταν, σε προγενέστερο «ανύποπτο» χρόνο, ο ασθενής έχει εκφράσει σχετική βούληση (π.χ. για την περίθαλψη που προτιμά, την ενημέρωση συγκεκριμένων προσώπων κ.λπ.). Η «άρνηση θεραπείας» αποτελεί, εδώ, ένα ιδιαίτερα κρίσιμο θέμα. Προς το παρόν, το δίκαιό μας δεν επιτρέπει στον γιατρό να τη δεχθεί ως επιλογή (π.χ. υπακούοντας σε προγενέστερη οδηγία του ασθενούς να μην προβεί σε καρδιοαναπνευστική αναζωογόνηση, ενώ δεν προσφέρεται εναλλακτική επιλογή), εκτός αν υπάρχει ιδιαίτερα στενή σχέση με αξίες του ασθενούς (π.χ. απαγόρευση μετάγγισης αίματος ή μεταμόσχευσης, για θρησκευτικούς λόγους).
Νομοθεσία: άρθ. 8, 9 ν. 2619/1998, άρθ. 12 παρ. 3, 29 παρ. 2 ν. 3418/2005
Αποφάσεις δικαστηρίων: ΣτΕ 2737/2009
Άλλες πηγές: Εθνική Επιτροπή Βιοηθικής, Η δεσμευτικότητα των «οδηγιών μη ανάνηψης» (Σύσταση) σε: https://www.bioethics.gr/index.php/el/gnomes/531-2014-02-11-09-03-15